Απάντηση στην αιτίαση της κυβέρνησης να εισάγει λιθάνθρακα για να αυξήσει τη ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας σε ηλεκτρισμό

Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως kireas.org

Μαντουδι 1/4/08


ΘΕΜΑ: Απάντηση στην αιτίαση της κυβέρνησης να εισάγει λιθάνθρακα για να αυξήσει τη ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας σε ηλεκτρισμό

Ο Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως αποφάσισε να απαντήσει στις αιτιάσεις της κυβέρνησης για την εισαγωγή λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα. Σε δυο προηγούμενες δημοσιευμένες μελέτες τις οποίες μπορείτε να βρείτε στις ιστοσελίδες μας www.kireas.org ο σύλλογος αντίκρουσε με έγκυρα στοιχεία τα επιχειρήματα ότι ο λιθάνθρακας είναι αναγκαίος για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες της χώρας σε ηλεκτρισμό και για να κρατηθούν οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος χαμηλές. Η τρίτη κυβερνητική αιτίαση στην οποία απαντά ο σύλλογος είναι ότι ο λιθάνθρακας θα αυξήσει την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας σε ηλεκτρισμό. Ο σύλλογος έχει αποστείλει ταχυδρομικά τα επιχειρήματα του για όλες τις παραπάνω αιτιάσεις της κυβέρνησης να εισάγει λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα στους 300 της Βουλής, τους αρμοδίους υπουργούς και υφυπουργούς και υπηρεσίες.

Πώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει την ασφάλεια εφοδιασμού;
Η "πράσινη βίβλος της ΕΕ για αειφόρο ανταγωνιστική και ασφαλή ενέργεια” επισημαίνει την ανάγκη για μια αειφόρο, αποδοτική και διαφοροποιημένη σύνθεση ενεργειακών πηγών. Μιλάει για την επιτακτική ανάγκη ενός συνολικού στρατηγικού στόχου, "με τον οποίο θα εξισορροπούνται οι στόχοι της αειφόρου χρήσεως της ενέργειας, της ανταγωνιστικότητας και της ασφάλειας του εφοδιασμού". Πάνω σε αυτές τις γραμμές θα κινηθεί η ανάπτυξη της επιχειρηματολογίας μας.

Επιχείρημα 1: Ο λιθάνθρακας χρειάζεται για να αντικαταστήσει τα εγχώρια στερεά καύσιμα που στερεύουν

Σύμφωνα με την έκθεση μακροχρονίου ενεργειακού σχεδιασμού τα αποθέματα λιγνίτη στην Ελλάδα ανέρχονται στους 3.200 εκατ. τόνου, 90% των οποίων βρίσκεται στη Βόρεια Ελλάδα. Με τους σημερινούς ρυθμούς παραγωγής και σύμφωνα με τη ΔΕΗ τα λιγνιτικά αποθέματα τής Μεγαλόπολης εξαντλούνται σε 25 χρόνια και αυτά της Δυτικής Μακεδονίας σε 35 χρόνια. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση μακροχρονίου σχεδιασμού τα συνολικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη εξαντλούνται σε 44 χρόνια. Η κατανομή των εκμεταλλεύσιμων λιγνιτικών κοιτασμάτων έχει ως εξής: Δυτική Μακεδονία 58,7%, Δράμα 28,2%, Ελασσόνα 5,3% και Μεγαλόπολη 7,8%. Μεγάλες ποσότητες, ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων βρίσκονται στη Δράμα, στην Ανατολική Μακεδονία και στην Ελασσόνα

Η εισαγωγή του λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα σύμφωνα με τη ΔΕΗ θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας, καθώς τα αποθέματα λιθάνθρακα θα είναι περισσότερα αυτών του φυσικού αερίου. Παράλληλα προβλέπεται ότι οι τιμές πετρελαίου θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στη Βουλή τις 8/2/08 (πρακτικά της Βουλής) εξέφρασε την ανάγκη να αντικατασταθούν αυτές οι λιγνιτικές μονάδες και να ανεξαρτοποιηθεί η χώρα από το πετρέλαιο. Συγκεκριμένα, ανέφερε: "Έρχομαι τώρα στο ζήτημα του λιθάνθρακα. Όπως είναι σε όλους γνωστό, η Ελλάδα, ως προς την εισαγωγή ενεργειακών πόρων, είναι από τις πιο εξαρτημένες χώρες στον κόσμο. Μέχρι πρόσφατα, το ενεργειακό ισοζύγιο της Χώρας στηριζόταν, κατά βάση, στην εισαγωγή πετρελαίου, ενώ η ηλεκτροπαραγωγή βασιζόταν στις πεπαλαιωμένες λιγνιτικές μονάδες της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Όλοι ξέρουμε τις συνέπειες που είχε και έχει η έκρηξη στις διεθνείς τιμές πετρελαίου. Και βέβαια, κανένας δεν αγνοεί ότι τα αποθέματα λιγνίτη στη Μεγαλόπολη εξαντλούνται μέσα στην επόμενη δεκαετία. Εξετάζεται, λοιπόν, το ενδεχόμενο ο λιθάνθρακας να προστεθεί στο ενεργειακό ισοζύγιο της Χώρας"

Από ότι φαίνεται από τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού οι νέες μονάδες θα αντικαταστήσουν αυτές του λιγνίτη που τελειώνει σε 25 με 35 χρόνια. Δυστυχώς οι νέες λιθάνθρακες μονάδες αν εγκριθούν θα αρχίσουν να λειτουργούν σε πέντε (5) χρόνια. Δηλαδή θα συνυπάρχουν με αυτές του λιγνίτη (που υποτίθεται θα αντικαταστήσουν) για τουλάχιστον 20 χρόνια. Παράλληλα, παρότι ο λιγνίτης τελειώνει, έχουν προγραμματισθεί και νέες λιγνιτικές μονάδες! Δεδομένου ότι τέτοια εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής έχουν διάρκεια ζωής 40 με 60 χρόνια, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τη λογική και τον προγραμματισμό που ακολουθείται. Στην έκθεση μακροχρονίου σχεδιασμού αναφέρεται οτι "ενδεικτικά" (δεν σημαίνει ότι θα συμβεί κιόλας) ότι η ΔΕΗ θα αποσύρει μέχρι το 2020 λιγνιτικές μονάδες συνολικής ισχύος 2.884MW, τις οποίες όμως έχει ήδη προγραμματίσει να αντικαταστήσει με θερμοηλεκτρικές μονάδες συνολικής ισχύος 2.240MW (οι μισές από τις οποίες είναι λιγνίτης και άνθρακας).

Ο πρόεδρος του ΙΓΜΕ σε ημερίδα το Νοέμβρη του 2007 αντικρούει αυτή την κυβερνητική αιτίαση δηλώνοντας εθελουσία εξωτερική ενεργειακή εξάρτηση. Η δήλωση του έχει ως εξής: "Σήμερα η συμμετοχή της παραγωγής ηλεκτρενέργειας από λιγνιτικούς Α.Η.Σ. έχει μειωθεί κατά 23% καλύπτοντας το 58% των αναγκών όχι γιατί έσβησαν λιγνιτικοί Α.Η.Σ., αλλά γιατί η ζήτηση μετά το 2003, που τέθηκε σε λειτουργία ο Α.Η.Σ. Μελίτη Ι, καλύφθηκε από εισαγόμενο ενεργειακό καύσιμο."

Επιχείρημα 2: Η διαφοροποίηση καύσιμης ύλης με λιθάνθρακα θα αυξήσει τη ασφάλεια εφοδιασμού

Η πράσινη βίβλος και η δεσμευτική οδηγία 2005/89/ΕΚ περί μέτρων διασφάλισης του εφοδιασμού με ηλεκτρισμό και περί επενδύσεων υποδομής» αναφέρει ότι " τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη «...το βαθμό διαφοροποίησης στην παραγωγή σε εθνικό ή σχετικό περιφερειακό επίπεδο».

Το 60% της παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ελλάδα προέρχεται από λιθάνθρακα (λιγνίτη) ενώ κατά μέσο όρο οι λιθάνθρακες (άνθρακες και λιγνίτης) συμβάλλουν στο 29% περίπου της ηλεκτροπαραγωγής της ΕΕ. Μια συμβολή των λιθανθράκων στο ενεργειακό μείγμα της ΕΕ στο ήμισυ της αντίστοιχης της Ελληνικής, που παρόλα αυτά η πράσινη βίβλος της ΕΕ τη θεωρεί "βιώσιμη μόνο αν συνοδεύεται από χρησιμοποιούμενη σε εμπορική κλίμακα δέσμευση άνθρακα και καθαρές τεχνολογίες άνθρακα σε επίπεδο ΕΕ". Η Ελλάδα θέλει να επεκτείνει τη δικιά της περαιτέρω (από το 60%).
Η πράσινη βίβλος της ΕΕ για αειφόρο ανταγωνιστική και ασφαλή ενέργεια επίσης προτρέπει ότι " η δράση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, πέραν της αντιμετώπισης του προβλήματος της αλλαγής του κλίματος, θα συμβάλλει στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και θα συντείνει στον περιορισμό της αυξανόμενης εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές ενέργειας". Στην Ελλάδα ένα μικρό ποσοστό της ενέργειας έρχεται από ΑΠΕ (3,3%). Χαρακτηριστικά, από το 2006 μέχρι τώρα η ΡΑΕ έχει δώσει θετικές γνωμοδοτήσεις για θερμοηλεκτρικές μονάδες ισχύος 6.033ΜW ενώ οι θετικές γνωμοδοτήσεις για (διασυνδεδεμένα) αιολικά συστήματα (3.248MW), βιομάζα (37 MW), μικρά υδροηλεκτρικά (141MW) και φωτοβολταϊκά (90MW) είναι πολύ μικρότερες.
Δεν καταλαβαίνουμε πώς η αύξηση της εξάρτησης από το λιθάνθρακα που ήδη καλύπτει το 60% των αναγκών θα οδηγήσει σε διαφοροποίηση στην παραγωγή όπως απαιτείται από την οδηγία 2005/89/ΕΚ και συνιστάτε από την πράσινη βίβλο. Αύξηση των άλλων πηγών ενεργείας ΑΠΕ και η μείωση της εξάρτησης από λιθάνθρακα θα αποτελέσει πραγματική διαφοροποίηση στην παραγωγή ηλεκτρισμού που θα μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια εφοδιασμού.

Επιχείρημα 3: Το κάνουν και άλλοι, γιατί όχι και εμείς;

Ο πρωθυπουργός (Βουλή τις 8/2/08) επίσης δήλωσε ότι "πληροφοριακά μόνο, επισημαίνω ότι μόλις πρόσφατα δόθηκε τέτοια άδεια στην Αγγλία, ενώ ανάλογες επενδύσεις ετοιμάζονται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες". Η ΔΕΗ για παρόμοιους λόγους για να νομιμοποιήσει τα σχέδια της να χρησιμοποίηση λιθάνθρακα έχει συντάξει μια λίστα από ευρωπαϊκές χώρες που σχεδιάζουν παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω λιθάνθρακα (στην έκθεση της για το λιθάνθρακα, Ιανουάριος 08). Οι αναφορές είναι παραπλανητικές γιατί όλες αυτές οι χώρες έχουν δική τους παραγωγή λιθάνθρακα. Η υπάρχουσα συμμετοχή του λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα αυτών των χωρών (29% ΕΕ μέσος όρος) είναι πολύ μικρότερη από αυτή στη Ελλάδα (60%). Το παράδοξο είναι ότι χώρες πλούσιες σε εγχώρια κοιτάσματα λιθάνθρακα όπως η Γερμάνια (RWE) δεν θέλουν τέτοιες μονάδες, εμείς τις θέλουμε και με εισαγόμενο καύσιμο.
Αν η Ελλάδα θέλει να ακολουθήσει ένα παράδειγμα ας ακολουθήσει αυτό της Ιταλίας. Η Ιταλική Enel spa εγκαθιστά ηλεκτροπαραγωγική μονάδα από λιθάνθρακα ισχύος 1.300 MW στη γειτονική Αλβανία για να εισάγει ένα μεγάλο μέρος του παραγομένου ρεύματος.

Επιχείρημα 4: Ο λιθάνθρακας θα μας απεξαρτήσει από τις εισαγωγές;

Η οδηγία 2005/89/ΕΚ περί μέτρων διασφάλισης του εφοδιασμού με ηλεκτρισμό και περί επενδύσεων υποδομής» που θα ενσωματωθεί στη εθνική νομοθεσία σύντομα, αναφέρει ότι θα πρέπει "να μειωθεί η εξωτερική ενεργειακή εξάρτηση". Έκθεση του externe της ΕΕ υπογραμμίζει ακριβώς τους κινδύνους που εγκυμονεί για την ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ η αυξανομένη εξάρτηση από εισαγωγές λιθάνθρακα. Είναι εντυπωσιακό να μιλάμε ότι η εξάρτηση σε εισαγόμενο λιθάνθρακα θα ενισχύσει τη ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας. Η αύξηση και μερική αντικατάσταση των εισαγωγών με άλλες εισαγωγές δεν λύνει το πρόβλημα της ενεργειακής εξάρτησης. Η εισαγωγή λιθάνθρακα δεν ανεξαρτοποιεί τη χώρα από τις τιμές πετρελαίου. Χρειάζεται πετρέλαιο για να μεταφερθεί ο λιθάνθρακας.

Η εισαγωγή λιθάνθρακα δεν δημιουργεί περισσότερη ασφάλεια εφοδιασμού από τα ΑΠΕ. Με αυτό το τρόπο η χώρα θα γλυτώσει και τα υψηλά εξωτερικά κόστη που συνεπάγεται ο λιθάνθρακας και θα μπορέσει να είναι σύννομη με την ΕΕ πολιτική και τις ΕΕ δεσμεύσεις.


Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως kireas.org