Ο Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως απαντά στις αιτιάσεις της Κυβέρνησης

ΘΕΜΑ: Απάντηση στις αιτιάσεις της κυβέρνησης να εισάγει λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα της χωράς για να κάλυψη αυξημένη ζήτηση σε ηλεκτρισμό

Ο Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως αποφάσισε να απαντήσει στις αιτιάσεις της κυβέρνησης για την εισαγωγή λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα με μια μικρή μελέτη και ανάλυση όλων των παραμέτρων. Ένα από τα κύρια επιχειρήματα της κυβέρνησης είναι η κάλυψη των αυξημένων αναγκών σε ηλεκτρισμό

Χρειαζόμαστε το λιθάνθρακα για να καλύψουμε την αυξημένη ζήτηση.

Η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια το 2005 ήταν 58,7TWh και 6,5% αυτής τής ζήτησης καλύφθηκε από εισαγωγές από τη Βουλγαρία (81%) και την ΠΓΔΜ (14%). Ένα τρίτο αυτής της ζήτησης (17.5 TWh) καλύπτει οικιακές ανάγκες. Η ετήσια αύξηση ζήτησης ηλεκτρισμού είναι 2.4% ετησίως και αναμένεται να εξομαλυνθεί στο 1.1% μετά το 2010 (πηγή: 1η έκθεση για το Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό για την Ελλάδα 2008-2020). Η κύρια αύξηση προέρχεται από τον οικιακό και τον τριτογενή τομέα. Η ζήτηση ρεύματος μέχρι το 2020 θα αυξηθεί από 39% έως 56% (από το 2006)

Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση για το Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό η ΡΑΕ (μέχρι τον Αύγουστο 2007 έχει δώσει άδειες για θερμοηλεκτρικούς σταθμούς ισχύος 7.289,5MW. Ενώ από το 2006 μέχρι τώρα η ΡΑΕ (από τα μητρώα της) έχει δώσει θετικές γνωμοδοτήσεις για (διασυνδεδεμένα) αιολικά συστήματα ισχύος 3.248MW. Συνολική ισχύς 10.537,5 MW. Αν συνυπολογίσει κανείς και τις νέες προγραματιζόμενες λιθανθρακικές μονάδες ο αριθμός αυτός διπλασιάζεται. Δεδομένου ότι η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτροπαραγωγής σήμερα στην Ελλάδα είναι 14.051MW, μιλάμε για σχεδόν υπερκάλυψη της ζήτησης σε ηλεκτρισμό. Μιας ζήτησης που αυξάνεται με ρυθμούς 2.4% ετησίως. Με αυτά τα νούμερα η Ελλάδα θα γίνει εξαγωγέας ηλεκτρισμού ή νεκροταφείο χρεοκοπημένων εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής

Πώς θα καλυφθεί η ζήτηση χωρίς το ζημιογόνο λιθάνθρακα;

Με βάση τα παραπάνω, πιστεύουμε ότι Ελλάδα θα πρέπει να κινηθεί στα πλαίσια που έχει θέσει η ΕΕ:

(1) να μειώσει τη ζήτηση παίρνοντας μέτρα εξοικονόμησης και βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας

(2) να αυξήσει τη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και φυσικού αεριού

Ο στόχος της ΕΕ για εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μέχρι το 2020 είναι 20% (ΚΑΠΕ) (ή 20TWh). Δυστυχώς τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων είναι ελλιπή σύμφωνα με τη WWF. Ο δείκτης της ενεργειακής αποδοτικότητας για την Ελλάδα είναι στους τέσσερεις χαμηλότερους της ΕΕ (δηλαδή 66,1% σε σχέση με 71,35 που είναι ο μέσος όρος αποδοτικότητας της ΕΕ). Η Ελλάδα πρόσφατα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (απόφαση 17/1/08, C 342/07) για μη ενσωμάτωση της Οδηγίας 2002/91 για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Με αγωνία περιμένουμε το "Σχέδιο Δράσης για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα" που έχει συντάξει το ΚΑΠΕ μετά από τις επιταγές της ΕΕ και είναι για έγκριση στο Υπουργείο Ανάπτυξης.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ τα ΑΠΕ στη Ελλάδα καλύπτουν το 3.3% (χωρίς τα ηδροηλεκτρικά) της παραγόμενης ενέργειας, ενώ η δέσμευση της χώρας (οδηγία 2001/77/ΕΚ) είναι να φτάσουν το 20.1% μέχρι το 2010. (κοίτα διπλανό διάγραμμα) Το 2006, έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (COM(2006)849) επισημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Δυστυχώς όπως διαπιστώνεται σε πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας Βήμα (6/1/2008 ) ο στόχος αυτός μπορεί να μην επιτευχθεί.

Ιδιαιτέρα ανησυχητικά είναι τα σχόλια του κ. Καραβέλλα της WWF για πολιτικές που απαξιώνουν τη διείσδυση του φυσικού αερίου «παρά το ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια περαιτέρω διείσδυσης του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή». Το φυσικό αέριο έχει τις μισές εκπομπές σε αέρια θερμοκηπίου από ότι ο λιθάνθρακας.
Το ΚΑΠΕ (στη Βουλή, 8/2/08) προβλέπει ότι μέχρι το 2020, θα έχουμε 5.600 MW από αιολικούς σταθμούς, 800MW από φωτοβολταϊκά, 400MW από βιομάζα και 4.200 MW από μικρά υδροηλεκτρικά (σύνολο:11.000 MW δηλαδή αύξηση της παρούσας εγκατεστημένης ισχύος κατά 78%). Αν αυτή η πρόβλεψη είναι έγκυρη (και χωρίς η Ελλάδα να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις στην ΕΕ για εξοικονόμηση 20% σε πρωτογενή ενέργεια) η ζήτηση σε ηλεκτρισμό καλύπτεται και χωρίς το λιθάνθρακα.

Καλύτερη χρήση και ενσωμάτωση στο ενεργειακό σχεδιασμό των παραπάνω δεσμεύσεων στη ΕΕ θα καλύψει πλήρως τη ζήτηση σε ηλεκτρισμό. Δηλαδή αν η Ελλάδα είναι απλώς σύννομη στις υποχρεώσεις της στη ΕΕ οι ανάγκες της χώρας σε ηλεκτρισμό καλύπτονται χωρίς λιθάνθρακα.

Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως – kireas.org
Περισσότερες πληροφορίες στο www.kireas.org

Συνέχεια.....

Ο Σύλλογος Περιβάλλον και Πολιτισμός του Δήμου Κηρέως αποφάσισε να απαντήσει στις αιτιάσεις της κυβέρνησης για την εισαγωγή λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα με μια μικρή μελέτη και ανάλυση όλων των παραμέτρων.

Σε προηγούμενο άρθρο μας αντικρούσαμε το επιχείρημα ότι ο λιθάνθρακας χρειάζεται για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες της χώρας σε ηλεκτρισμό. Προτείναμε αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας στα επίπεδα που επιβάλλει η ΕΕ και χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, πάλι όπως επιβάλλει η ΕΕ. Κάποιοι επιχειρηματολογούν ότι οι άλλες μορφές παραγωγής ηλεκτρισμού είναι ακριβότερες του λιθάνθρακα και θα οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών για τον καταναλωτή και για την βιομηχανία (επηρεάζοντας αρνητικά την ανταγωνιστικότητά της). Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να αντικρούσουμε αυτό το επιχείρημα

Λιθάνθρακας σημαίνει χαμηλές τιμές ρεύματος

Η επικρατούσα άποψη είναι ότι οι λιθανθρακικές μονάδες αποτελούν τη φθηνότερη εναλλακτική λύση γιατί τα καταγεγραμμένα αποθέματα είναι για 155 χρόνια, ενώ αυτά του πετρελαίου και φυσικού αερίου εξαντλούνται σε 42 και 64 χρόνια, αντίστοιχα.. Παρά τις θεαματικές αυξήσεις στις τιμές λιθάνθρακα τον περασμένο χρόνο, οι τιμές του παραμένουν χαμηλότερες σε σχέση με τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Σημειωτέον, ότι οι τιμές λιθάνθρακα (τιμές DES ARA), έχουν φτάσει τα 143 $/τόνο από 68,5 $/τόνο, πέρυσι (101 % αύξηση σε ένα χρόνο). Οι αυξήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, την ίδια περίοδο, ήταν από 67 $/βαρέλι σε 107 $/βαρέλι (αύξηση 60 %) και από 7,4 $/ΜmΒtu σε 10,63 $/ΜmΒtu (αύξηση 44 %). Η κυβέρνηση εκτιμά ότι οποιαδήποτε μελλοντική αύξηση της τιμής του λιθάνθρακα θα είναι χαμηλότερη από αυτή του πετρελαίου και επιθυμεί απεξάρτηση από το πετρέλαιο. Σημειωτέον, ότι η παραγωγή ηλεκτρισμού από πετρέλαιο αποτελεί μόνο το 15% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρισμού στη χώρα.

Παρά το αυξανόμενο υψηλό κόστος κατασκευής των λιθανθρακικών μονάδων (1.300 €/kW), σε σχέση με αυτό μιας αντίστοιχης μονάδας του φυσικού αερίου (600 €/kW), καθώς και την παρατηρούμενη ραγδαία αύξηση στο κόστος κατασκευής ( 25% αύξηση των τιμών κατασκευής μονάδων λιθάνθρακα από πέρυσι), η κυβέρνηση θεωρεί το λιθάνθρακα οικονομικότερη λύση. Απ’ ότι φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, από το European Energy Forum (2006), ο λιθάνθρακας δεν είναι οικονομικότερος από το περιβαλλοντικά φιλικότερο φυσικό αέριο.

Παρόμοια, συγκριτική μελέτη του κόστους λιθάνθρακα και φυσικού αερίου ( EUR22744, 2007 καταλήγει ότι "η παραγωγή ηλεκτρισμού με φυσικό αέριο (παρότι πιο ευμετάβλητο στις τιμές του καυσίμου) μακροπρόθεσμα παρουσιάζει μικρότερους επενδυτικούς κινδύνους σε σχέση με το λιθάνθρακα".

Οι παραπάνω τιμές δεν λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σημαντικά κόστη:

1. Κόστη εξαγοράς CO2,
που απορρέουν από το σύστημα κατανομής και εμπορίας ρύπων. Προβλέψεις δείχνουν ότι οι τιμές CO2 θα ανεβούν σημαντικά εν’ όψει των νέων περιορισμών που επιβάλλονται. Τα κόστη αυτά θα είναι υψηλότερα, λόγω των σημαντικά υψηλότερων εκπομπών του λιθάνθρακα από άλλα καύσιμα ηλεκτροπαραγωγής. Η τιμή του CO2 αυτή τη στιγμή είναι 23 €/τόνο, αλλά προβλέπεται να φτάσει τα 50 €/τόνο το 2020. Ο κ. Καραβέλλας, της WWF Ελλάς, υπολογίζει ότι αυτό το κόστος μπορεί να ανέλθει στα 1,5 δισ. ευρώ ετησίως, μετά το 2020 (με τιμή CO2 τα 50 €/τόνο). “Κόστος ικανό να επιφέρει σημαντικές βλάβες, ακόμη και σε μια υγιέστατη οικονομία”. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ulrich Jobs, διευθύνων σύμβουλος της γνωστής μας πλέον RWE, δήλωσε (στις 7/2/08) ότι αν η ΕΕ προχωρήσει όπως προγραμματίζει στην 100% δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 θα κάνει τις λιθανθρακικές μονάδες μη βιώσιμες οικονομικά.

2. Εξωτερικά κόστη παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας.
Δηλαδή, κόστη όπως η επιβάρυνση του συστήματος υγείας, μείωση της αγροτικής παραγωγής, έξοδα συντήρησης για φθορές σε υποδομές (δρόμους, κτήρια, μνημεία, κλπ.) Έκθεση του externe 2005 της ΕΕ δείχνει ότι τα εξωτερικά κόστη της ηλεκτροπαραγωγής, είναι 35 €/Mwh για το λιθάνθρακα, 10 €/Mwh για το φυσικό αέριο και για τις ΑΠΕ μόλις 2,5 €/MWh. Όταν η τιμή πώλησης μιας μεγαβατώρας (Mwh) σήμερα είναι 60 €/Mwh (χρηματιστήριο ενεργείας του Άμστερνταμ), καταλαβαίνει κανείς πόσο σημαντικό είναι αυτό το κόστος. Φυσικά, αυτά τα σημαντικά κόστη δεν τα επιβαρύνεται ο παραγωγός ηλεκτρισμού, αλλά ο κρατικός προϋπολογισμός και οι Έλληνες φορολογούμενοι.

3. Κόστη μεταφοράς εισαγόμενου λιθάνθρακα.
Στοιχεία από το Baltic exchange (capesize dry index) δείχνουν ότι τα μεταφορικά κόστη (ναύλα) επιβαρύνουν έως και 50% τη τελική τιμή λιθάνθρακα. Σημειωτέον, ότι τα ναύλα μεταφοράς λιθάνθρακα ανέβηκαν από 5 $/τόνο, το 2002, σε 50 $/τόνο, το Νοέμβρη του 2007. Επειδή η μεταφορά εισαγομένου λιθάνθρακα θέλει πετρέλαιο, η εξάρτηση της τιμής λιθάνθρακα από τις τιμές πετρελαίου είναι προφανής.

Στα παραπάνω κόστη μπορούν να προστεθούν κα τα μεγάλα πιθανά πρόστιμα που θα κληθεί να πληρώσει η Ελλάδα για αποκλίσεις από τους περιορισμούς εκπομπών που θέτει η ΕΕ και οι διεθνείς συνθήκες για την κλιματική αλλαγή. Το τραγικότερο είναι ότι οι Έλληνες φορολογούμενοι, στο πλαίσιο του “Μέτρου 6.5” (καθεστώς κρατικής ενίσχυσης Ν.323), ίσως να αναγκαστούν να χρηματοδοτήσουν με κρατικές επιδοτήσεις την εγκατάσταση και λειτουργία τέτοιων μονάδων.

Ενδεικτικά, σε υπολογισμό κόστους που κάναμε για τη προγραμματισμένη λιθανθρακική μονάδα στο Μαντούδι Ευβοίας (με βάση τα στοιχεία κόστους της εταιρείας, αναπροσαρμοσμένα στις σημερινές τιμές λιθάνθρακα και CO2), δείξαμε ότι το κόστος παραγωγής μιας μεγαβατώρας είναι 63,9 €/ΜWh, ενώ η διεθνή τιμή πώλησης είναι 66 €/Mwh (στο Χρηματιστήριο Ενέργειας του Άμστερνταμ). Ποιο θα είναι το πραγματικό όφελος από το λιθάνθρακα στο τιμολόγιο του Έλληνα καταναλωτή, όταν οι τιμές των προγραμματισμένων μονάδων είναι ήδη μεγαλύτερες από αυτές της υπόλοιπης Ευρώπης; Τα στοιχεία αυτά τα αποστείλαμε με επιστολή μας στο ΥΠΕΧΩΔΕ, πριν τέσσερις μήνες.

Πιστεύουμε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει υπόψη της όλα τα παραπάνω κόστη, καθώς και τις εξαρτήσεις από τις ανοδικές τιμές πετρελαίου, πριν αποφασίσει να εισαγάγει το λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα. Εκτός από την τιμή ηλεκτρισμού, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει υπόψη της το κατά πόσο θα επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός (από αυξημένα έξοδα περίθαλψης, πρόωρων συντάξεων και συντήρησης υποδομών,) καθώς και πόσο θα ζημιωθούν οι οικονομικές ομάδες που πλήττονται (π.χ. αγρότες και τουρισμός).